Khi nhắc đến ngành sữa tại Việt Nam, không thể không nhắc đến Vinamilk – thương hiệu đã gắn bó với hàng triệu gia đình Việt suốt gần nửa thế kỷ qua. Không chỉ đơn thuần là một công ty sản xuất sữa, Vinamilk còn là biểu tượng của sự vươn lên mạnh mẽ trong công cuộc tái thiết đất nước sau chiến tranh, cũng như quá trình hội nhập và phát triển kinh tế trong thời kỳ đổi mới.
Từ những ngày đầu chỉ quản lý vài nhà máy nhỏ tiếp quản từ chế độ cũ, Vinamilk đã không ngừng nỗ lực vượt qua khó khăn, cải tiến công nghệ, mở rộng quy mô và chinh phục thị trường. Ngày nay, Vinamilk không chỉ là doanh nghiệp sữa hàng đầu Việt Nam, mà còn là một trong những thương hiệu nổi bật của khu vực châu Á, có mặt tại hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Bài viết dưới đây sẽ cùng bạn điểm lại lịch sử hình thành, các cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển của Vinamilk, cũng như những yếu tố làm nên thành công của một thương hiệu Việt mang tầm vóc quốc tế. Từ một cái tên quốc doanh đến “đế chế sữa” vững mạnh, Vinamilk đã viết nên một câu chuyện đầy cảm hứng trong ngành thực phẩm và đồ uống.
1. Những ngày đầu thành lập (1976 – 1980): Bước khởi đầu từ tro tàn chiến tranh
Vinamilk chính thức ra đời vào ngày 20/08/1976, ngay sau khi đất nước thống nhất chưa đầy một năm. Khi ấy, doanh nghiệp mang tên gọi ban đầu là Công ty Sữa – Cà phê Miền Nam, trực thuộc sự quản lý của Bộ Công nghiệp nhẹ (nay là Bộ Công Thương). Đây là thời điểm mà cả nước đang bước vào giai đoạn tái thiết sau chiến tranh, với vô vàn khó khăn về kinh tế, cơ sở vật chất và nguồn lực.
Ban đầu, công ty tiếp nhận quản lý ba nhà máy sữa do chính quyền cũ để lại gồm:
- Nhà máy sữa Thống Nhất (nay là Nhà máy Sữa Thống Nhất tại TP.HCM),
- Nhà máy Trường Thọ (nổi tiếng với sản phẩm sữa đặc có đường),
- và Nhà máy Dielac.
Tuy nhiên, cơ sở vật chất lúc bấy giờ hầu như đã cũ kỹ, máy móc lạc hậu, nguyên liệu khan hiếm nghiêm trọng và trình độ công nghệ còn phụ thuộc hoàn toàn vào nước ngoài. Đặc biệt, ngành sữa gần như không tồn tại ở miền Bắc, trong khi miền Nam thì sản xuất chỉ mang tính cầm chừng, phục vụ chủ yếu cho nhu cầu trẻ em thành thị.
Trong bối cảnh đó, Vinamilk vẫn kiên định với sứ mệnh “phục vụ dinh dưỡng cộng đồng”, tập trung khôi phục sản xuất, tìm kiếm nguồn nguyên liệu nhập khẩu từ Liên Xô, Đông Âu và các nước xã hội chủ nghĩa khác để duy trì hoạt động. Đồng thời, doanh nghiệp từng bước xây dựng đội ngũ cán bộ kỹ thuật, kỹ sư và công nhân lành nghề để làm chủ dần dây chuyền sản xuất.
Không chỉ đơn thuần là sản xuất sữa, Vinamilk giai đoạn này còn đóng vai trò cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ em sau chiến tranh, thông qua các chương trình sữa học đường, phân phối sữa qua tem phiếu, và hỗ trợ dinh dưỡng cho các bệnh viện, nhà trẻ, trường học…
Dù còn nhiều khó khăn, những năm đầu tiên đã đặt nền móng vững chắc cho sự ra đời và phát triển lâu dài của thương hiệu Vinamilk. Đó là sự dấn thân, tinh thần vượt khó, và khát vọng xây dựng một ngành sữa nội địa vững mạnh, từ trong chính những thử thách cam go nhất của lịch sử.
2. Giai đoạn đổi tên & mở rộng quy mô (1980 – 1990): Xây nền thương hiệu quốc dân
Bước sang những năm 1980, sau gần một thập kỷ hoạt động trong cơ chế bao cấp, Công ty Sữa – Cà phê Miền Nam bắt đầu bước vào giai đoạn đổi mới toàn diện. Một trong những dấu mốc đáng nhớ nhất chính là vào năm 1992, công ty chính thức đổi tên thành Công ty Sữa Việt Nam – Vinamilk. Đây không chỉ là sự thay đổi về mặt danh xưng, mà còn là bước ngoặt quan trọng trong chiến lược xây dựng thương hiệu nội địa mạnh mẽ.
Đổi mới từ trong tư duy quản trị
Ngay từ đầu những năm 80, dù nền kinh tế vẫn chịu sự điều tiết theo mô hình kế hoạch hóa, nhưng Vinamilk đã bắt đầu có những bước đi tiên phong trong đổi mới tư duy quản trị. Doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư cải tiến dây chuyền sản xuất, tiếp cận công nghệ mới từ nước ngoài (chủ yếu từ các nước Đông Âu và Liên Xô), đồng thời chú trọng đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cao.
Đa dạng hóa sản phẩm – Mở rộng thị phần
Vinamilk không chỉ tập trung vào sản phẩm sữa nước mà còn từng bước đa dạng hóa danh mục sản phẩm để đáp ứng nhu cầu ngày càng phong phú của người tiêu dùng. Các dòng sản phẩm ra đời trong giai đoạn này bao gồm:
- Sữa đặc có đường Trường Thọ,
- Sữa bột trẻ em Dielac,
- Sữa chua truyền thống,
- và các sản phẩm phô mai tiệt trùng.
Đặc biệt, sản phẩm sữa đặc Trường Thọ nhanh chóng trở thành “huyền thoại tuổi thơ” của nhiều thế hệ người Việt – với hương vị ngọt béo, dễ sử dụng và giá cả phải chăng, góp phần đưa Vinamilk đi sâu vào đời sống hằng ngày.
Mở rộng mạng lưới phân phối toàn quốc
Từ các nhà máy chủ chốt đặt tại miền Nam, Vinamilk từng bước xây dựng mạng lưới phân phối bao phủ khắp cả nước, đặc biệt là mở rộng ra thị trường miền Bắc và miền Trung. Doanh nghiệp thiết lập hệ thống đại lý cấp 1, cấp 2, và hợp tác với các hợp tác xã thương mại để đưa sản phẩm đến tận vùng sâu vùng xa – nơi người dân còn ít có điều kiện tiếp cận với sản phẩm dinh dưỡng chất lượng.
Khẳng định vị thế thương hiệu nội địa
Cuối những năm 1980, Vinamilk đã trở thành thương hiệu sữa nội địa có độ phủ sóng mạnh nhất Việt Nam, cạnh tranh sòng phẳng với các sản phẩm ngoại nhập. Với phương châm “Chất lượng làm nên uy tín”, công ty liên tục cải tiến bao bì, nâng cao chất lượng, đồng thời quảng bá thương hiệu thông qua các chương trình tuyên truyền trên đài truyền hình và báo chí – phương tiện truyền thông phổ biến thời đó.
Tóm lại, thập niên 1980 – 1990 là giai đoạn bản lề trong việc xây dựng nền móng thương hiệu Vinamilk. Từ một công ty sản xuất đơn lẻ, Vinamilk đã vươn mình thành hệ thống sản xuất – phân phối sữa chuyên nghiệp, mở đầu cho hành trình phát triển thần tốc trong những thập niên tiếp theo.
3. Cổ phần hóa và thời kỳ phát triển vượt bậc (2000 – 2010): Tăng tốc để bứt phá
Bước sang thiên niên kỷ mới, Vinamilk không chỉ chuyển mình về quy mô sản xuất mà còn thực hiện một quyết định mang tính chiến lược: cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Giai đoạn 2000–2010 là thời kỳ bản lề, giúp Vinamilk từ một công ty quốc doanh chuyển thành doanh nghiệp đại chúng, mở đường cho làn sóng đầu tư và phát triển bùng nổ chưa từng có.
3.1 Cổ phần hóa: Đòn bẩy để cất cánh
Năm 2003, Vinamilk chính thức cổ phần hóa với tên gọi Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam, đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ về cơ chế hoạt động. Không còn phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách nhà nước, doanh nghiệp giờ đây hoạt động theo mô hình kinh tế thị trường, linh hoạt hơn về tài chính, nhân sự và chiến lược kinh doanh.
Đến năm 2006, Vinamilk niêm yết cổ phiếu trên sàn HOSE (mã: VNM) – trở thành một trong những doanh nghiệp nhà nước đầu tiên niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Sự kiện này giúp Vinamilk không chỉ minh bạch hơn về tài chính mà còn thu hút được hàng loạt nhà đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt là các quỹ đầu tư lớn từ Singapore, Thái Lan, Mỹ…
3.2 Hiện đại hóa sản xuất – mở rộng quy mô toàn quốc
Tận dụng nguồn vốn huy động được sau cổ phần hóa, Vinamilk đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ và mở rộng hệ thống nhà máy hiện đại:
- Nhà máy Sữa Bình Dương,
- Nhà máy Cần Thơ,
- Nhà máy Nghệ An,
- và nâng cấp nhà máy Thống Nhất tại TP.HCM.
Tất cả đều được trang bị dây chuyền công nghệ tiên tiến nhập khẩu từ Đức, Thụy Điển, Nhật Bản… giúp Vinamilk nâng cao sản lượng, cải thiện chất lượng sản phẩm và giảm chi phí sản xuất. Việc áp dụng quy trình sản xuất khép kín đạt chuẩn quốc tế đã giúp Vinamilk nhanh chóng vượt mặt các đối thủ nội địa và cạnh tranh ngang hàng với hàng nhập khẩu.
3.3 Phát triển vùng nguyên liệu & chủ động nguồn sữa tươi
Một điểm sáng trong chiến lược phát triển của Vinamilk giai đoạn này là đầu tư vào vùng nguyên liệu bò sữa trong nước. Công ty thành lập hệ thống trang trại bò sữa tập trung, xây dựng mô hình nông trại công nghệ cao khép kín từ chăm sóc, chăn nuôi đến thu hoạch sữa.
Trang trại bò sữa đầu tiên tại Tuyên Quang, Bình Định, Nghệ An… không chỉ giúp Vinamilk chủ động nguồn sữa tươi nguyên liệu mà còn tạo sinh kế ổn định cho hàng ngàn hộ nông dân, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững.
3.4 Định hình văn hóa doanh nghiệp & thương hiệu dẫn đầu
Trong thập kỷ này, Vinamilk không chỉ tập trung vào sản xuất mà còn xây dựng mạnh mẽ về mặt thương hiệu và văn hóa doanh nghiệp. Các chiến dịch quảng cáo nổi bật với thông điệp “Vinamilk – Vươn cao Việt Nam”, “Vì một Việt Nam vươn cao vượt trội” đã in sâu vào tâm trí người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, công ty cũng chú trọng xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, đề cao tính minh bạch, năng lực chuyên môn và sự sáng tạo, tạo nên sức hút lớn với nguồn nhân lực chất lượng cao.
3.5 Đặt nền móng cho chiến lược toàn cầu hóa
Ngay trong giai đoạn này, Vinamilk đã bắt đầu vươn ra thị trường quốc tế thông qua hoạt động xuất khẩu sữa sang Trung Đông, Philippines, Campuchia và một số quốc gia châu Á. Những bước đi đầu tiên tuy khiêm tốn, nhưng đã đặt nền móng cho chiến lược toàn cầu hóa bền vững về sau.
Tóm lại, giai đoạn 2000 – 2010 là bước ngoặt lịch sử giúp Vinamilk thoát khỏi vỏ bọc của một doanh nghiệp nhà nước, trở thành doanh nghiệp sữa tư nhân hóa mạnh mẽ, có năng lực cạnh tranh quốc tế và tiềm lực tài chính vững vàng. Đây chính là thập kỷ “vàng” giúp thương hiệu chuẩn bị sẵn sàng để bùng nổ trên thị trường toàn cầu trong những năm tiếp theo.
4. Vươn tầm quốc tế (2010 đến nay): Khẳng định vị thế thương hiệu sữa hàng đầu châu Á
Sau quá trình cổ phần hóa và phát triển mạnh mẽ trong nước, Vinamilk bước vào giai đoạn tiếp theo với tầm nhìn lớn hơn: vươn ra thế giới. Từ năm 2010 đến nay, công ty không chỉ duy trì vị thế số 1 trong ngành sữa Việt Nam, mà còn ghi dấu ấn ấn tượng tại thị trường quốc tế với chiến lược mở rộng quy mô – đầu tư toàn cầu – hội nhập sâu rộng.
Chinh phục thị trường quốc tế
Một trong những chiến lược quan trọng của Vinamilk giai đoạn này là xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài, đồng thời đầu tư trực tiếp vào các thị trường tiềm năng. Đến nay, sản phẩm của Vinamilk đã có mặt tại hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm:
- Mỹ
- Nhật Bản
- Hàn Quốc
- Trung Quốc
- Philippines
- Campuchia
- Australia
- Các nước Trung Đông và châu Phi
Đặc biệt, những sản phẩm như sữa đặc, sữa tiệt trùng, sữa bột trẻ em và sữa chua của Vinamilk được đánh giá cao về chất lượng, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế và thị hiếu người tiêu dùng toàn cầu.
Mua cổ phần và đầu tư tại nước ngoài
Không dừng lại ở việc xuất khẩu, Vinamilk còn thực hiện hàng loạt thương vụ đầu tư chiến lược nhằm mở rộng sự hiện diện tại thị trường quốc tế:
- Mua 100% cổ phần nhà máy Driftwood Dairy (Mỹ) – một trong những nhà máy cung cấp sữa lớn cho hệ thống trường học tại bang California.
- Đầu tư vào công ty Miraka (New Zealand) – một trong những đơn vị sản xuất sữa lớn tại quốc gia này, giúp Vinamilk tiếp cận nguồn nguyên liệu chất lượng cao.
- Góp vốn thành lập nhà máy Angkor Dairy (Campuchia) – nhà máy sữa đầu tiên của Vinamilk tại thị trường quốc tế, phục vụ nhu cầu nội địa và xuất khẩu khu vực ASEAN.
Những bước đi này không chỉ giúp Vinamilk tiếp cận thị trường mục tiêu nhanh chóng, mà còn tăng cường năng lực cạnh tranh và xây dựng mạng lưới sản xuất toàn cầu.
Phát triển công nghệ và chuỗi trang trại bò sữa 4.0
Để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, Vinamilk không ngừng đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, đặc biệt là hệ thống trang trại bò sữa đạt chuẩn Global GAP và ứng dụng công nghệ 4.0.
Tính đến nay, Vinamilk sở hữu 17 trang trại bò sữa trải dài khắp Việt Nam, bao gồm cả Trang trại Organic tại Đà Lạt – đạt chuẩn hữu cơ châu Âu đầu tiên tại Đông Nam Á.
Bên cạnh đó, Siêu trang trại bò sữa Lao-Jagro tại Lào – được kỳ vọng là một trong những dự án nông nghiệp lớn nhất khu vực, sẽ cung cấp hàng trăm nghìn tấn sữa nguyên liệu cho cả thị trường nội địa và xuất khẩu.
Khẳng định thương hiệu Việt trên bản đồ toàn cầu
Vinamilk liên tục được các tổ chức uy tín quốc tế vinh danh:
- Top 50 công ty sữa lớn nhất thế giới (theo báo cáo của Plimsoll – Anh).
- Top 10 thương hiệu thực phẩm – đồ uống uy tín châu Á.
- Thương hiệu quốc gia Việt Nam nhiều năm liền.
- Là doanh nghiệp Việt duy nhất lọt top “50 thương hiệu thực phẩm giá trị nhất thế giới” (Brand Finance 2022).
Không chỉ vậy, Vinamilk còn nhiều lần góp mặt trong danh sách các công ty có môi trường làm việc tốt nhất, minh bạch nhất và bền vững nhất tại Việt Nam, do Forbes, HR Asia, và Vietnam Report bình chọn.
Đổi mới vì người tiêu dùng và cộng đồng
Bên cạnh hoạt động kinh doanh, Vinamilk còn tiên phong trong việc:
- Phát triển sản phẩm thân thiện với môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa.
- Ứng dụng chuyển đổi số trong chuỗi cung ứng, sản xuất và phân phối.
- Đẩy mạnh chương trình CSR như “Quỹ sữa Vươn cao Việt Nam” – trao hàng triệu ly sữa cho trẻ em nghèo; xây dựng trường học, trạm y tế, hỗ trợ nông dân phát triển chăn nuôi bền vững.
Tóm lại, giai đoạn từ 2010 đến nay đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của Vinamilk – từ một thương hiệu nội địa thành một tập đoàn sữa đa quốc gia có tầm ảnh hưởng khu vực, tiên phong trong đổi mới, bền vững và không ngừng chinh phục thị trường toàn cầu.
5. Giá trị cốt lõi và chiến lược phát triển bền vững: Xây dựng thương hiệu đi cùng thời gian
Không chỉ là một “gã khổng lồ” trong ngành sữa, Vinamilk còn được biết đến là doanh nghiệp tiên phong trong phát triển bền vững, đặt nền tảng cho sự tăng trưởng dài hạn dựa trên giá trị con người, cộng đồng và môi trường. Chính những giá trị cốt lõi vững chắc đã giúp Vinamilk giữ vững lòng tin của người tiêu dùng và duy trì vị thế hàng đầu trong suốt gần 50 năm hoạt động.
5 giá trị cốt lõi làm nên bản sắc Vinamilk
Vinamilk xác định rõ ràng hệ giá trị trung tâm để định hướng mọi hoạt động sản xuất – kinh doanh:
- Chất lượng – Cam kết mang đến sản phẩm an toàn, dinh dưỡng cao, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế.
- Đổi mới – Luôn tiên phong ứng dụng công nghệ, sáng tạo sản phẩm, cải tiến quy trình để phù hợp với thời đại.
- Liêm chính – Minh bạch, trung thực trong hành vi ứng xử, quản trị và trách nhiệm tài chính.
- Tôn trọng – Đặt con người làm trung tâm: từ khách hàng, đối tác đến nhân viên.
- Trách nhiệm – Đóng góp tích cực cho xã hội, cộng đồng và bảo vệ môi trường sống.
Những giá trị này không chỉ tồn tại trên giấy tờ mà được cụ thể hóa qua từng hành động thực tế, từ quy trình sản xuất sạch cho đến các chiến dịch cộng đồng có tầm ảnh hưởng lớn.
Chiến lược phát triển bền vững: Không chỉ vì lợi nhuận
Vinamilk không chạy theo tăng trưởng bằng mọi giá. Thay vào đó, doanh nghiệp định hình mô hình phát triển bền vững – có trách nhiệm – lấy người tiêu dùng làm trọng tâm, xoay quanh ba trụ cột:
🌱 Môi trường – Sản xuất xanh, tiêu dùng sạch
- Triển khai các dự án năng lượng tái tạo, như điện mặt trời tại các trang trại và nhà máy.
- Giảm thiểu rác thải nhựa bằng cách tái thiết kế bao bì thân thiện môi trường.
- Áp dụng công nghệ tuần hoàn nước và xử lý chất thải tiên tiến.
- Tăng cường đầu tư vào nông nghiệp hữu cơ, điển hình là Trang trại bò sữa Organic chuẩn Châu Âu tại Đà Lạt.
❤️ Con người – Nguồn lực nội lực bền vững nhất
- Phát triển đội ngũ gần 10.000 nhân sự, đào tạo liên tục và tạo cơ hội thăng tiến.
- Là một trong những doanh nghiệp Việt có môi trường làm việc tốt nhất Châu Á (theo HR Asia).
- Thúc đẩy bình đẳng giới, đa dạng văn hóa và quyền lợi người lao động.
🤝 Cộng đồng – Lan tỏa trách nhiệm xã hội
- Quỹ sữa Vươn Cao Việt Nam: Hơn 40 triệu ly sữa được trao cho trẻ em khó khăn tại hơn 60 tỉnh thành.
- Đồng hành cùng các chương trình chống suy dinh dưỡng, nâng cao tầm vóc Việt, phối hợp với Bộ Y tế, Bộ GD&ĐT.
- Xây dựng hàng loạt chương trình hỗ trợ nông dân phát triển chăn nuôi, hợp tác bền vững trong chuỗi cung ứng sữa tươi.
Chuyển đổi số và hướng đến tương lai
Nhận thức rõ tầm quan trọng của cách mạng công nghiệp 4.0, Vinamilk đã và đang triển khai chiến lược chuyển đổi số toàn diện:
- Áp dụng AI, IoT, Big Data vào vận hành trang trại, sản xuất, phân phối.
- Ra mắt ứng dụng theo dõi dinh dưỡng và chăm sóc khách hàng thông minh.
- Số hóa toàn bộ chuỗi cung ứng và hệ thống quản trị doanh nghiệp.
Điều này không chỉ giúp Vinamilk vận hành linh hoạt hơn mà còn tạo ra trải nghiệm mua sắm và tiêu dùng hiện đại cho khách hàng – từ siêu thị đến thương mại điện tử.
Tóm lại, triết lý “Kinh doanh gắn liền với trách nhiệm xã hội” không phải là khẩu hiệu, mà là kim chỉ nam đã giúp Vinamilk trở thành doanh nghiệp vững bền, được yêu mến và tin tưởng qua nhiều thế hệ người tiêu dùng Việt. Đây chính là yếu tố bền vững đưa Vinamilk từ thương hiệu quốc dân đến tầm nhìn quốc tế.
6. Kết luận
Từ một doanh nghiệp nhà nước non trẻ ra đời trong bối cảnh hậu chiến, Vinamilk đã trải qua gần nửa thế kỷ phát triển, vượt qua muôn vàn thách thức để vươn lên trở thành doanh nghiệp sữa số 1 Việt Nam và là một thương hiệu thực phẩm có tầm ảnh hưởng quốc tế.
Hành trình của Vinamilk là minh chứng cho sức mạnh của một doanh nghiệp Việt:
- Kiên cường vượt khó,
- Không ngừng đổi mới,
- Luôn lấy chất lượng làm gốc,
- Và theo đuổi sự bền vững từ trong cốt lõi.
Từ ba nhà máy cũ kỹ năm 1976 đến chuỗi 17 trang trại công nghệ cao, từ dòng sữa đặc Trường Thọ quen thuộc đến những sản phẩm organic đạt chuẩn châu Âu, từ thị trường nội địa đến hơn 50 quốc gia trên toàn thế giới – Vinamilk không chỉ là một thương hiệu, mà còn là một niềm tự hào mang tên Việt Nam.
Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, Vinamilk vẫn đang giữ vững mục tiêu “Vươn cao Việt Nam”, mang đến nguồn dinh dưỡng chất lượng quốc tế cho hàng triệu người tiêu dùng, đồng thời tiếp tục đóng góp tích cực cho cộng đồng và nền kinh tế quốc gia.
Có thể bạn sẽ thích: